Küfür Eden Çocuğa Nasıl Yaklaşmalı? | Klinik Psikolog Cansu Varol
- Cansu Varol
- 4 gün önce
- 3 dakikada okunur
Küfür Eden Çocuğa Nasıl Yaklaşmalı? | Klinik Psikolog Cansu Varol
Duyguların dili bazen kelimelerden daha serttir.
Birçok ebeveyn için çocuğundan ilk kez bir küfür kelimesi duymak şaşırtıcı ve rahatsız edici bir deneyimdir.“Bizde kimse böyle konuşmazdı.”“Bunu nereden öğrendi?”“Ne saygısızlık bu!”gibi cümleler ebeveynin aklından hızla geçer. Ancak çocuk psikolojisi açısından bakıldığında, küfür bir ahlak sorunu değil, çoğu zaman duygusal bir ifadedir.Bir çocuk küfrettiğinde, aslında “yetişkinlerin dünyasındaki kelimeleri” kullanarak bir duygu anlatmaya çalışır. Yani, bu davranışı anlamak — değiştirmekten önce gelir.
Çocuk Neden Küfreder?
1. Model Alma
Çocuklar gözlemler.Evde, okulda, sosyal medyada ya da oyun videolarında duydukları ifadeleri farkında olmadan içselleştirirler. Özellikle 5–10 yaş arasında küfür, çocuğun “büyükler gibi konuştuğunu” hissettiği bir araç haline gelebilir.Kelimelerin anlamını tam olarak bilmeden, “güçlü görünmek” ya da dikkat çekmek amacıyla kullanabilir.
2. Sınır Testi
6 yaş civarında başlayan bireyleşme süreci, çocukların ebeveyn sınırlarını keşfetme dönemidir.Küfür bazen bir “deneme”dir:
“Ne kadar ileri gidebilirim?”, “Annem-babam bu kelimeye nasıl tepki verir?”Bu test, çocuğun davranışın değil, tepkinin haritasını çıkarmasına hizmet eder.
3. Duygusal Boşalma
Küçük yaşta çocuklar öfke, kıskançlık, utanç veya hayal kırıklığı gibi yoğun duyguları isimlendirmekte zorlanır.O an taşıyamadığı duygunun dışavurumu olarak bedensel ya da sözel taşkınlık yaşar.Küfür, bir anlamda “duygusal sigorta” gibidir; kelimeler yetersiz kalınca duygunun ağırlığını taşır.
4. Aidiyet Arayışı
Okul çağındaki çocuklar, özellikle arkadaş grubuna ait olmak için yetişkinleri taklit eder.Grubun dili ne kadar sertse, o kadar “cool” görünmek ister.Bu durumda küfür, ait olma ve kabul edilme çabasının bir parçasıdır.
Yanlış Yaklaşımlar: Niyet İyi, Etki Zorlayıcı
Utandırmak
“Sen nasıl konuşuyorsun öyle, ayıp!”Çocuğun duygusunu bastırır, utanç yaratır. Utanç ise merakın yerini korkuya bırakır. Çocuk, duygusunu anlatmak yerine saklamayı öğrenir.
Cezalandırmak
Küfürün kökenine inmeden verilen ceza, davranışı geçici olarak bastırır ama duyguyu dönüştürmez.Çocuğun duygusal yükü başka bir biçimde — agresyon, suskunluk ya da alay — olarak yeniden ortaya çıkar.
Aşırı Tepki Vermek
Ebeveynin öfkelenmesi, çocuğa “bu kelimeler güçlü, dikkat çekiyor” mesajı verir.Yani farkında olmadan, o kelimeye duygusal güç kazandırılmış olur.
Gülmek ya da Şirin Bulmak
Özellikle küçük yaşta çocuğun söylediği küfre gülmek, davranışı pekiştirir.Çocuk, bu tepkinin ilgiyi artırdığını fark eder ve tekrarlar.
Doğru Yaklaşım: Anlamak, Sınır Koymak, Yerine Koymak
1. Sakin Kalmak
Tepkiyi ertele.“Bu kelimeyi duymak hoş değil” demeden önce, neden söylediğini anlamaya çalış.
“Galiba çok sinirlendin, değil mi?”Bu cümle, hem sınır koyar hem de çocuğun duygusuna alan tanır.
2. Net Sınırlar Belirlemek
Çocuğa kurallar koymak, sevgiyi eksiltmez.
“Bu kelimeler kırıcı olabilir. Evde birbirimize böyle konuşmuyoruz.”Sınır koyarken amaç korkutmak değil, fark ettirmek olmalı.
3. Alternatif İfade Yolları Öğretmek
Küfürün yerini başka bir dil alabilir:
“Kızgınım.”
“Çok sinirlendim.”
“Bunu yapmak istemiyorum.”Hikâyeler, duygusal kartlar veya oyunlar aracılığıyla “duygular sözlüğü” geliştirmek, çocuk için yeni ifade yolları açar.
4. Davranışın Kökenine İnmek
Sık tekrarlanan küfürler, yüzeydeki bir belirtidir.Altta öfke, değersizlik, ilgisizlik, kontrol kaybı gibi duygular olabilir. Bu durumlarda ebeveynin “ne dediğine” değil, “neden dediğine” odaklanması gerekir.
Okul Çağında Küfür: Grup Dinamiklerinin Dili
Okul dönemiyle birlikte çocuk, ailesinden çok akranlarının diline maruz kalır.Bu dönemde küfür, aidiyetin bileti haline gelebilir.Bazı çocuklar bu dili kullanmadıklarında dışlanma korkusu yaşayabilir.Bu nedenle, okul rehberlik servisiyle iletişimde olmak, hem davranışı anlamada hem de yönlendirmede önemlidir.Ebeveynin yaklaşımı yargılayıcı değil, köprü kurucu olmalıdır:
“Arkadaşlarının da böyle konuştuğunu fark ediyorum. Peki sen ne hissediyorsun bu kelimeleri duyunca?”
Ergenlikte Küfür: Bireyleşmenin Sert Dili
11–15 yaş döneminde küfür, yalnızca öfkenin değil bağımsızlığın da ifadesidir.Ergen, “Artık çocuk değilim” mesajını kelimelerle verir.Bu dönemde ebeveynin tepkisi, ergenin bireyleşme sürecini doğrudan etkiler.
Aşırı baskı → isyanı artırır
Aşırı hoşgörü → sınırları bulanıklaştırırEn sağlıklı tutum: Sakin, mesafeli, ama duygusal olarak orada olmak.
“Bu kelimeleri kullandığında seni dinlemekte zorlanıyorum. Ne söylemek istediğini başka bir şekilde anlatabilir misin?”
Terapötik Bakış: Küfrün Arkasındaki Duygu
Terapide çocuklar bazen oyunlarında, bazen resimlerinde benzer “yasaklı” kelimeleri kullanabilir.Bu, aslında çocuğun duygusal alanında bastırılmış öfke, utanç ya da korkunun dışa vurumudur.Çocuklar küfürle değil, duygularını anlatmaya çalışırken zorlandıkları için bu dili seçerler.Bir terapistin gözünde bu, düzeltilecek değil; anlamlandırılacak bir veridir.
Küfür Eden Çocuğa Aileler Ne Yapabilir?
Duygusal ifade becerilerini güçlendirin. Akşamları “Bugün seni en çok ne sinirlendirdi?” sorusu, basit ama çok etkilidir.
Evde model olun. Ebeveynin kendi öfkesini nasıl yönettiğini görmek, çocuğa en kalıcı dersi verir.
Ritüel dil oluşturun. Küfür yerine mizah veya kelime oyunları kullanmak, duygusal boşalımın sağlıklı yollarını öğretir.
Tutarlı olun. Bir gün gülüp ertesi gün kızmak, çocuğu kararsızlığa iter.
Profesyonel destekten çekinmeyin. Eğer davranış sıklaşıyorsa, küfürün altında anlatılmak istenen daha derin bir duygusal zorlanma olabilir.
Küfür, çocuk için bir kelime değil, bir taşıyıcıdır.Kızgınlığı, korkuyu, öfkeyi veya çaresizliği taşır.Bu yüzden çocuğunuz küfrettiğinde, onu susturmak değil; ne anlatmak istediğini duymak en iyileştirici adımdır.
Duygularını kelimelere dökemeyen çocuk, duygularını sertleştirerek konuşur.Onun dilini yumuşatmanın yolu, önce duygusuna kulak vermektir.
Anasayfamı da ziyaret edebilirsiniz.
İletişim ve Randevu
Adres: İstanbul / Şişli
E-posta: info@cansuvarol.com Telefon: +90 530 403 05 90
Yorumlar