Çocuklara Deprem Nasıl Anlatılır?

Deprem, yetişkinler için bile korkutucu ve karmaşık bir deneyimken, çocuklar için daha da kafa karıştırıcı ve ürkütücü olabilir. Çocukların yaşadıkları olayları anlamlandırabilmesi, kendilerini güvende hissedebilmesi ve duygusal tepkilerini sağlıklı şekilde ifade edebilmesi için onlara doğru ve hassas bir şekilde bilgi vermek çok önemlidir.İşte bu süreçte dikkat edilmesi gereken temel adımlar:

1. Önce Sakinleşin ve Hazırlanın

Çocuklarla konuşmadan önce kendi duygularınızı dengelemek önemlidir. Ebeveyn ya da öğretmen olarak siz sakin olduğunuzda, çocuklar da kendilerini daha güvende hissederler. Korku, panik veya aşırı kaygı yansıtmamaya çalışın.Unutmayın: Çocuklar sadece söylediklerinizi değil, duygularınızı da algılar.

2. Çocuğun Ne Bildiğini Sorarak Başlayın

Bilgi vermeye başlamadan önce çocuğun konu hakkındaki mevcut bilgisini anlamaya çalışın. Böylece hem yanlış bilgileri düzeltebilir hem de onların kaygı düzeyine uygun bir iletişim kurabilirsiniz.

Örnek sorular:

• “Deprem hakkında bir şey duydun mu?”

• “Bu konuda kafanı karıştıran bir şey var mı?”

3. Yaş ve Gelişim Düzeyine Uygun Anlatım Kullanın

Çocukların depremi kavrayış düzeyleri yaşlarına göre değişir. Bilgileri onların bilişsel ve duygusal gelişimine uygun şekilde sunmak gerekir.

🌿Okul Öncesi Çocuklar (2–6 yaş)

Bu yaş grubundaki çocuklar soyut kavramları tam anlamaz. Basit, kısa ve somut ifadeler kullanın.

Öneriler:

• Cümleler kısa ve net olmalı.

• Korkuyu artıracak detaylardan kaçınılmalı.

• Somut güvenlik adımlarına vurgu yapılmalı.

Örnek Cümleler:

• “Bazen yer hafifçe sallanır, tıpkı yatağın hafifçe titremesi gibi.”

• “Deprem olduğunda masa gibi sağlam bir şeyin altına saklanıyoruz.”

• “Seni korumak için annem, babam ve öğretmenin plan yaptı.”

İpucu: Oyunlar, kuklalar ve hikâyeler kullanarak anlatım yapabilirsiniz.

🌿İlkokul Çağı Çocuklar (7–11 yaş)

Bu yaş grubundaki çocuklar neden-sonuç ilişkilerini kavrayabilir. Bilgileri daha açıklayıcı ama kaygı uyandırmayacak şekilde sunabilirsiniz.

Öneriler:

• Depremin doğal bir olay olduğunu vurgulayın.

• Önlem alındığında güvenli olunabileceğini anlatın.

Örnek Cümleler:

• “Yer kabuğu bazen hareket eder, tıpkı rüzgarın ağaçları sallaması gibi.”

• “Deprem olunca eğil, kapan ve tutun yöntemini kullanıyoruz.”

İpucu: Birlikte acil durum planı hazırlamak çocuğun kaygısını azaltır.

🌿Ergenler (12 yaş ve üstü)

Ergenlere daha bilimsel ve detaylı açıklamalar yapılabilir. Duygularını ifade etmeleri için alan tanıyın.

Öneriler:

• Bilimsel açıklamaları sade tutun.

• Endişelerini küçümsemeden ele alın.

Örnek Cümleler:

• “Depremler, Dünya’nın katmanları arasındaki hareketlerle oluşur. Önlem alarak riski azaltabiliriz.”

• “Acil durum çantasını hazırlarken senin yardımına ihtiyacımız var.”

İpucu: Ergenleri hazırlık süreçlerine dahil etmek özgüvenlerini artırır.

4. Dürüst, Ancak Umut Veren Bir Dil Kullanın

Çocuklara deprem gerçeğini gizlememek, ancak onları korkutmadan ve güçlendirici bir yaklaşımla anlatmak önemlidir. Çocuklar çevrelerinde olup bitenleri sezebilir; bu yüzden gerçeği gizlemek, aradaki güven ilişkisini zedeleyebilir. Yanıltıcı vaatler —örneğin “Bir daha asla deprem olmayacak.”— gibi ifadeler ise, ileride yaşanabilecek bir sarsıntı durumunda çocukların hem size hem de çevrelerine olan güvenlerini sarsabilir. Bununla birlikte, çocuklara sadece "her şey güzel olacak" gibi bir iyimserlik sunmak da yeterli değildir. Umut vermek, zor zamanlar yaşansa bile birlikte başa çıkabileceğimizi anlatmak demektir. Çocuklara korkularının yönetilebilir olduğunu hissettirmek, yaşadıkları deneyimlerin travmatik etkilerini azaltır ve onları duygusal olarak güçlendirir.

5. Nasıl Bir Dil Kullanılmalı?

Gerçekleri Basit ve Şefkatli Bir Dille Paylaşın

Doğru Yaklaşım:

• “Bazen dünya sallanabilir ve bu biraz korkutucu olabilir. Ama biz böyle anlar için hazırız. Seni koruyacak şeyleri biliyoruz.”

Kontrol Alanına Odaklanın

Örnek Cümleler:

• “Depremin ne zaman olacağını bilemeyiz ama nasıl korunacağımızı öğrenebiliriz.”

• “Bizim bir planımız var. Deprem olursa ne yapacağımızı biliyoruz.”

Korkuyu Küçümsemeyin, Normalleştirin

Örnek Cümleler:

• “Korkmak çok normal. Bazen ben de korkabiliyorum. Önemli olan birlikte sakinleşebilmemiz.”

• “Korktuğunda bana söyleyebilirsin. O zaman birlikte bir yol buluruz.”

Umutlu Senaryolar Çizin, Abartmadan

Örnek Cümleler:

• “Bazen sallantılar olur ve sonra her şey normale döner.”

• “Deprem geçince dışarı çıkarız, birbirimize sarılırız ve güvende olduğumuzu anlarız.”

Kendi Rolünüzü ve Yanlarında Olacağınızı Vurgulayın

Örnek Cümleler:

• “Ne olursa olsun seni korumak için buradayım.”

• “Birlikte hareket edersek daha güçlü oluruz.”

Minik Bir Diyalog Örneği

Çocuk: “Ya bir daha deprem olursa?

”Ebeveyn: “Depremler bazen olabilir. Bu doğal bir şey. Önemli olan, hazır olmamız. Biz birlikte güvendeyiz. Ne yapacağımızı biliyoruz, seni korumak için her zaman yanındayım.”

Bu örnekte:

• Depremin varlığı inkâr edilmiyor.

• Önlem alındığı ve hazırlıklı olunduğu vurgulanıyor.

• Çocuğa yalnız olmadığı hissettiriliyor.

6. Somut Önlemler Üzerine Konuşun

Çocuklara deprem anında neler yapacaklarını sakin ve net bir dille anlatmak çok önemlidir. Bu bilgileri sadece sözlü olarak vermekle kalmayıp küçük tatbikatlar yaparak da pekiştirmek, öğrenmeyi daha kalıcı hale getirir. Çocuğunuza, “Deprem olduğunda yere eğil, başını koru ve sağlam bir şeyin altına gir. Deprem geçene kadar orada bekle.” gibi basit ve uygulanabilir adımları öğretmek, deprem anında ne yapacağını bilmesine ve kendini daha güvende hissetmesine yardımcı olur. Bu tür tekrarlar, hem bilginin akılda kalmasını sağlar hem de olası bir durumda panik yerine doğru hareket etmeyi destekler.

7. Duygularına Alan Açın

Çocukların korkularını, üzüntülerini veya sorularını ifade etmelerine olanak tanıyın. Onları yargılamadan ve küçümsemeden dinleyin.

Örnek Cümleler:

• “Böyle hissetmen çok normal.”

• “Korktuğunu anlayabiliyorum.”

8. Medya Maruziyetini Sınırlayın

Özellikle küçük çocukların travmatik haber görüntülerine maruz kalmalarını önleyin. Bilgiyi onların yaşına uygun şekilde siz aktarın.

9. Oyun ve Sanatla İfade İmkânı Sunun

Çocuklar yaşadıkları duyguları oyun, resim ve hikâye gibi yaratıcı yollarla ifade edebilirler. Bu yöntemler, onların deprem gibi zorlayıcı olayları daha güvenli ve anlaşılır bir şekilde işlemelerine yardımcı olur. Örneğin, bir ev resmi çizdirip ardından “Bu evde kendini nasıl hissediyorsun?” diye sorarak çocuğun iç dünyasına dair ipuçları alabilirsiniz. Ya da kuklalarla küçük bir deprem tatbikatı oynayarak, hem deprem anında yapılacakları öğretir hem de çocuğun duygularını oyun yoluyla ifade etmesine destek olabilirsiniz. Yaratıcı ifadeye alan tanımak, çocukların duygusal yüklerini hafifletir ve kendilerini daha güvende hissetmelerine yardımcı olur.

10. Güvende Olduğunu Sık Sık Hatırlatın

Çocuklara tekrar tekrar güvenlik mesajları verin.

Örnek Cümleler:

• “Biz her zaman senin yanındayız.”

• “Bu evi, seni koruyacak şekilde hazırladık.”

11. Gerektiğinde Uzman Desteği Alın

Eğer çocukta yoğun kaygı, uyku bozuklukları, alt ıslatma, aşırı içe kapanma gibi belirtiler varsa, bir çocuk psikoloğundan profesyonel destek almak önemlidir.

Sonuç

Depremler hayatın kaçınılmaz bir gerçeği olabilir. Ancak çocuklara doğru bilgi, duygusal destek ve güven duygusu verildiğinde, bu deneyim onların ruhsal dünyasında yıkıcı değil, yönetilebilir bir anı haline gelebilir.Unutmayın: Çocuğunuzu korumanın en güçlü yolu, güvenli bir duygusal bağ kurmaktır.

---

Çocukların Sorabileceği Sorular ve Verilebilecek Cevaplar  | Çocuklara Deprem Nasıl Anlatılır?

❓ “Deprem neden oluyor?”

Yanıt:“Yer kabuğu, yani yaşadığımız toprakların altı, bazen çok yavaş hareket eder. Bu hareketler bazen hissedilir ve yere sallanır gibi olur. Bu çok normal bir doğa olayıdır.”

❓ “Bir daha deprem olacak mı?”

Yanıt:“Evet, deprem doğanın bir parçası. Bazen tekrar olabilir. Ama biz böyle zamanlar için hazırız. Ne yapacağımızı biliyoruz ve seni korumak için buradayız.”

❓ “Deprem olduğunda evimiz yıkılır mı?”

Yanıt:“Evlerimiz sağlam olması için özel şekilde yapılmış. Ayrıca biz de güvenli davranmayı öğreniyoruz. Böylece kendimizi koruyabiliyoruz. Eğer bir şey olursa da hemen güvenli bir yere geçiyoruz.”

❓ “Deprem olunca bana ne olacak?”

Yanıt:“Biz her zaman yanında olacağız. Seni korumak için planlarımız var. Deprem anında ne yapacağımızı bildiğimiz için birlikte güvende olacağız.”

❓ “Depremde ailemi kaybeder miyim?”

Yanıt:(Bu çok hassas bir soru. Cevap hem dürüst hem umut verici olmalı.)“Deprem bazen korkutucu olabilir ama biz, birbirimizi korumak için hazırız. Ne olursa olsun seni yalnız bırakmayacağız. Ailemizin bir arada kalması için her şeyi yapıyoruz.”

❓ “Deprem olursa çok canımız yanar mı?”

Yanıt:“Bazen küçük yaralanmalar olabilir ama biz, deprem anında doğru şeyleri yaparak kendimizi koruyabiliyoruz. Eğilmek, başımızı korumak ve güvenli bir yerde beklemek bizi daha güvende tutar.”

❓ “Okulda deprem olursa ne yapacağım?”

Yanıt:“Öğretmenlerin sana ne yapman gerektiğini söyleyecek. Hep birlikte güvenli bir şekilde hareket edeceksiniz. Masanın altına girmek ve başını korumak okulda da seni koruyacak.”

❓ “Neden dışarı kaçmıyoruz?”

Yanıt:“Deprem olurken dışarı koşmak tehlikeli olabilir. Çünkü düşen şeyler ya da kırılan camlar zarar verebilir. Bu yüzden olduğumuz yerde, masa gibi sağlam bir şeyin altına girerek kendimizi koruyoruz.”

❓ “Deprem çok uzun sürer mi?”

Yanıt:“Depremler genellikle çok kısa sürer, çoğu zaman sadece birkaç saniye. Ama biz yine de en güvenli şekilde davranıyoruz ki o kısa süreyi güvenle geçirebilelim.”

❓ “Deprem çok kötü bir şey mi?”

Yanıt:“Deprem kötü bir şey değil; doğanın bir hareketi. Bazen zorlayıcı olabilir ama doğru şeyleri yaparak kendimizi koruyabiliyoruz. Biz hep birlikte güvenli kalmak için hazırız.”

❓ “Deprem olduğunda seni bulabilecek miyim?”

Yanıt:“Evet, her zaman birbirimizi bulmak için planlarımız var. Deprem geçince, belirlediğimiz güvenli bir yerde buluşacağız. Ben de seni bulmak için elimden geleni yapacağım.”

Küçük Bir Hatırlatma:

Her cevabı verirken, sakin, anlayışlı ve kısa cümlelerle konuşmak çok önemli.Çocuklara “ne olursa olsun yalnız kalmayacakları” duygusunu hissettirmek, cevapların içeriğinden bile daha etkili olur.

---

Çocuğunuza Asla Söylememeniz Gerekenler

Deprem gibi korkutucu olaylar sonrasında, çocuğunuzun duygularını daha da karmaşık hale getirmemek için bazı cümlelerden özellikle kaçınmak gerekir.İşte özellikle uzak durulması gereken ifadeler ve onların yerine kullanılabilecek destekleyici alternatifler:

1. “Korkacak bir şey yok.”➡ Çocuğunuz korkuyu zaten hissediyor olabilir. Bu cümle duygusunun yanlış olduğunu düşündürebilir.Yerine şunu söyleyin: “Korkmuş hissetmen çok normal. Ben yanındayım.”

2. “Bir daha hiç deprem olmayacak.”➡ Gerçeğe aykırı ve güven duygusunu zedeleyebilir.Yerine şunu söyleyin: “Deprem bazen olabilir. Ama biz böyle zamanlar için hazırlıklıyız.”

3. “Ağlama, güçlü olmalısın.”➡ Duyguları bastırmaya teşvik eder ve sağlıklı baş etmeyi engeller.Yerine şunu söyleyin: “İstersen birlikte biraz ağlayabiliriz. Duygularını yaşamak çok normal.”

---

Çocuklara Depremi Masal ile Anlatın | Çocuklara Deprem Nasıl Anlatılır?

Minik Kırlangıç ve Yerin Dansı

Uzak ülkelerin birinde, denizlerin ötesinde, küçük bir kasabada Mira adında minik bir kırlangıç yaşardı. Mira’nın en sevdiği şey, sabahları evlerin çatılarında gezinmek ve şarkı söylemekti.

Bir gün sabah şarkısını söylerken, bir şey oldu:Yerin altında hafif bir mırıltı duyuldu. Çatılar titredi, ağaçlar hafifçe sallandı. Mira, minik kanatlarıyla bir anda havalanarak şaşkınlıkla gökyüzüne çıktı.

Kasabanın ortasındaki yaşlı çınar ağacı, Mira’ya seslendi:“Endişelenme küçük kırlangıç. Bu, yerin dansı.”

Mira merakla yaklaştı:“Yerin dansı mı? Nasıl olur da yer dans eder?”

Yaşlı çınar dallarını usulca sallayarak anlatmaya başladı:“Toprağın altında kocaman taşlar yaşar. Bu taşlar bazen sıkışır, bazen kayar. İşte o zaman dünya hafifçe sallar kendini. Tıpkı uykusunda gerinen bir çocuk gibi.”

Mira başını yana eğdi:“Peki bu dans hep böyle hafif mi olur?”

Çınar yumuşak bir sesle yanıtladı:“Çoğu zaman kısa sürer ve hafif olur. Ama bazen daha güçlü sallanır. Bizler de o zaman güçlü köklerimize, sağlam dallarımıza tutunuruz.”

Mira gökyüzüne baktı.“Benim de bir dalım yok ama… Kanatlarım var!” dedi gülümseyerek.

Çınar gülümsedi:“Kanatların seni taşıyacak. İnsan dostların da kendilerini korumak için sağlam yerlere saklanmayı öğrenirler. Önemli olan, ne zaman ve nasıl hareket edeceğini bilmektir.”

Mira, dans eden yeri izlerken hafifçe bir şarkı mırıldandı: "Sallansa da dünya, yüreğimde yuva, Tutunurum sevgiye, korkmam fırtınada."

O günden sonra Mira, yer hafifçe titrediğinde panik yapmaz oldu.Biliyordu ki: Dünya bazen dans ederdi —Ama bilgiyle, sevgiyle ve doğru adımlarla herkes kendi yuvasını koruyabilirdi.

Ve Mira, her sabah güneş doğarken, gökyüzüne yükselip şarkısına yeni bir dize ekledi:

"Dans eden dünyada, cesaretle uçarım."

---

Anasayfamızı da ziyaret edebilirsiniz.

Faydalı paylaşımlarım için beni Instagram'da takip edin.

---

E-posta: info@cansuvarol.com        Telefon: +90 530 403 05 90